
Jak można nie kochać tego dźwięku? No pytam się – jak można? Mnie to chyba sąsiedzi nienawidzą, siedzę sobie w Krakowie w niedzielę i puszczam takie cuda nieraz od samego rana. Żaden instrument tak jak ten nie oddaje chyba epickości i rozpaczy zarazem. Mogę słuchać godzinami i nikt mnie przed tym nie powstrzyma, aye!
Nie będę się rozpisywać o różnicy między dudami a kobzami, bo ci, którzy interesują się tematem (a tacy raczej tu wejdą), wiedzą o co chodzi, a jak nie to można więcej informacji wygrzebać we Wszechmogącym Internecie. Fakt jest faktem, że nie jest to instrument stricte celtycki, wywodzi się ze Wschodu, rozprzestrzenił się na Europę i w wielu krajach się zakorzenił. Popularny jest m.in. w Niemczech lub Hiszpanii (na pewno wszyscy kojarzą Hevię – dźwięki mojego dzieciństwa, on akurat jest z Asturii, do tej pory pamiętam jego występ w Sopocie w 2011r.):
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=qUA3sdyZ_Pw]
It impossible to don’t love this incredible tune. I’m sitting here, in Cracow, listening to the music on YouTube and bagpipe sound fills my day after a very hard Saturday. It’s the only thing that gives me some energy to work. Bagpipes sounds epic and dramatically at the same time – this kind of dychotomy makes this instrument one of its kind. I can listen it for hours and hours, aye!
I don’t want to write about the history of bagpipes – those who read my blog have the knowledge about it, so I don’t want to bore you with it. At least you can google it, can’t you? Bagpipes are not a typical Scottish instrument – it has a long – time history and it’s connected to Asia, Egypt, Europe (France, Germany, Spain etc.) and finally – Ireland and Scotland. Nowadays it’s known as a typical Scottish or Irish instrument. My first contact with this kind of music was Hevia’s music – he is a famous Asturian bagpiper who plays electrical bagpipes. He has performed in Poland in 2001 and as I remember, his performance was perfect and memorable.

No to na przykład – jakie typy bagpipes można wymienić?
Types of bagpips in european countries:
* Scottish Highland bagpipe
* old Irish bagpipe
* Lowland bagpipe
* bretońskie biniou (Bretanian)
* włoskie zampogna (Italian)
* francuskie cornemuse (French)
* niemieckie Dudelsack lub Sackpfeife (German)
Ja jednak skupię się na Szkocji i Irlandii.
Trochę historii BAGPIPES po angielsku do poczytania TUTAJ
Nie da się jednak ukryć, że gdy słyszymy dźwięk dud, mamy zazwyczaj przed oczami takiego pana, który jest niewątpliwą atrakcją turystyczną (zdjęcie zrobione w VI 2013, Glen Coe):
Now I’m gonna focus on Scotland and Ireland. It is obvious that if you hear the sound of bagpipes, your imagination is full of traditional image of it – the man on the picture is a kind of symbol. This photo was taken on June 2013, Glen Coe, Scotland.
Dudy nie są rdzennie szkockie, są dwie teorie dotyczące tego dzięki komu zakorzeniły się w tym pięknym kraju:
a) dzięki Rzymianom
b) dzięki Irlandczykom.
W Szkocji był i jest to instrument zagrzewający do boju, szczególnie podczas wojen – szkockie regimenty były często wykorzystywane przez inne nacje do wsparcia działań wojennych. Szkoci podkradli pomysł zatrudniania dudziarzy w trakcie bitew właśnie od Irlandczyków po tym jak przekonali się o sile wpływu tego instrumentu na nastroje walczących.
W muzeum na zamku w Edynburgu można zobaczyć całkiem pokaźną ekspozycję dotyczącą roli bagpipes w szkockiej historii.
Now let’s focus on the Scottish bagpipes imaginery. Bagpipes are not originally Scottish as I had written before. There are two main theories about origins of it in Scotland:
a) connected with Roman invasion in Britain
b) Irish influences
In Scotland it was a typical war instrument, which inspired men to fight for their freedom. Scottish war regiments were cooperating with other nations, often fighting for foreign independence. The idea of hiring bagpipers to the regiments came from Ireland, because Scots saw the inspirational effects the stirring sound of bagpipes had on soldiers prior to battle. You can visit very interesting exhibition about the history of bagpipes in Scotland in Edinburgh Castle.
A oto z czego składają się dudy, z domieszką fachowej nomenklatury
That’s how bagpipes should look alike:
Irlandzkie dudy to “uileann pipes”
Uileann pipes – Irish pipes
Dudy, na których grano podczas Bitwy pod Culloden, 1746r.:
Bagpipes used during the Battle of Culloden in 1746.
Posłuchajcie najpopularniejszego w Irlandii instrumentalisty – Seamusa Ennisa, który osiągnął mistrzostwo w grze na na uileann pipes oraz przyczynił się do utrwalenia irlandzkiego folkloru – kolekcjonował opowieści, muzykę, nagrywał je i sam odtwarzał. Nie ograniczał się tylko do pracy, którą można by nazwać “organiczną”. Ważny dla niego był kontekst społeczny, cała otoczka związana z utrwalaniem i przekazywaniem dalej irlandzkiej tradycji muzycznej. Ta sama pieśń, ale odtworzona w dwóch różnych sytuacjach, może mieć odmienne znaczenie społeczne. Taki trochę nasz Oskar Kolberg, tylko w nowocześniejszej wersji:)
Seamus Ennis was the master of uileann bagpipes – still, he is the most popular musician who played on this kind of instrument. He had incredible influence to Irish music (he was like Oskar Kolberg for Polish ethnography), because he saved dozen of songs. He conducted many interviews with traditional musicians, he recorded them and made transcriptions and played their music by himself. It wasn’t only an organic work, but the context of it was the crucial thing. One particular song can have the different meaning in two different situations. He is an iconic figure for Irish ethnography. Yet, he was also a very handsome and passionate man, who encouraged musicians to continue to play traditional folk music. What a piece of incredible work and journey it was!
Tutaj bardzo interesujący filmik o nim, jeśli ktoś chce poćwiczyć gaelicki:) Przedstawia postać Ennisa jako człowieka o ogromnej charyzmie, determinacji do zachowania tradycji muzyki irlandzkiej oraz pasji przekazywania wiedzy. Jego nagrywanie tradycyjnych pieśni sprawiło, iż powstała bezcenna kolekcja folklorystyczna. Film to świetny przykład antropologii wizualnej – mamy tu również wiele fragmentów z wykonaniami Ennisa oraz wywiadów z nim, polecam.
Here we have a very interesting video about Seamus Ennis – for those who want to practice gaelic, Ennis was a determined person with an incredible charisma. He saved Irish folklore and became an inspiration for those who wanted to continue the ethnographic exploration of musical ancestry. He created priceless ethnographic collection. This video is a perfect example of visual anthropology – you can see some retrospections. Seamus is playing his bagpipes and talking about his work while being interviewed.
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=aF3fW4Nox9U]
Oj, rozmarzyłam się. Tacy ludzie są dla etnografii bezcenni. Wspaniale, że można obejrzeć takie filmy dzięki YouTube, prawda?
Kolejny filmik, “Good Piping”, pokazujący życie i muzykę irlandzkich dudziarzy. Znalazłam tylko trailer, jeśli ktoś ma całość, proszę o podesłanie informacji, ale z tego co się orientuję, film funkcjonuje tylko na festiwalach.
This is an incredible piece of ethnography – it’s great to have the opportunity to watch these kind of videos on YouTube and have such an easy access to the roots of folk music.
[vimeo 24786300 w=640 h=360]“Good Piping” Trailer from saul burke on Vimeo.
Bagpipes are used often in the film productions. That epic sound gives more drama to some scenes. Everybody knows about it, but I would like to remind you some of them.
BAGPIPES + MOVIES
Dudy mają swoje miejsce w kinematografii. Któż nie kojarzy tych epickich dźwięków z “Braveheart” albo “Titanica”?
Epic sounds from some popular films. Everybody knows it, but I would like to remind some of them.
“The Longest Day”
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=e5rOrWiCZRo]
“Tunes of glory”
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=YBmBA_W-NpY]
“Merida Waleczna”/ “Brave”
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=V9Sd37ZFpyQ]
Saor Patrol, świetny zespół, polecam do posłuchania i obejrzenia – nie dość, że niesamowicie grają, to jakie robią show!
I’m gonna put an incredible band, Saor Patrol. God, how they look like, how they play! Incredible.
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=dhbvB7sWcHI]
Na sam koniec posta pragnę Wam przybliżyć czystą epickość – Royal Edinburgh Millitary Tatoo show. Coś niesamowitego, wiele bym dała, żeby obejrzeć to na żywo, mam gęsią skórkę jak to oglądam:)
At the end of our bagpipe journey, take a look at the Royal Edinburgh Millitary Tattoo great performance. I can’t even imagine how powerful it must be when you see it live. I have thrills watchings this.
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=N4K3uL7bnuM]Parę przydatnych linków/ Some useful links:
https://www.youtube.com/watch?v=kVjxN1UqYxM
http://www.rspba.org/
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=U89Qtbnk-Q4]
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=lpZiPZwwXhM]